Iedereen is wel eens bang en dat is maar goed ook. Angst is een emotie en is het beschermingsmechanisme van het lichaam dat je waarschuwt voor gevaar. Je lichaam komt zo in een staat van paraatheid, het maakt je klaar om te vechten of te vluchten tegen het gevaar.
Maar wat als je angstige gevoelens begint te krijgen op het moment dat er geen echte reden voor gevaar is? Dan wordt er vaak gesproken over een angststoornis. Maar wanneer heb je nou een angststoornis en wat is het precies? Dat leg ik je hieronder uit.
Wat is angst?
Angst is een emotie die kan zorgen voor een onaangenaam en beklemmend gevoel. Het is een instinctmatig mechanisme van het lichaam dat ons waarschuwt voor gevaar. Iemand die angstig is heeft als het ware zijn antennes uitstaan die mogelijk gevaar meteen oppikken. Hierdoor kan er bij dreigend gevaar direct gereageerd worden. Angst is dus een hartstikke normale emotie en is zelfs nuttig!
Wanneer je lichaam denkt dat er gevaar dreigt, wordt de vecht-of-vluchtreactie geactiveerd. Deze reactie zorgt voor dezelfde symptomen als bij een echte gevaarlijke situatie, zoals het tegenkomen van een wolf in het bos. Dit komt omdat je lichaam geen onderscheid kan maken tussen echt gevaar, of nep gevaar.
Een voorbeeld van echt gevaar is dus het tegenkomen van een wolf in het bos. Een voorbeeld van nep gevaar is bijvoorbeeld angst om naar de supermarkt te gaan. Hierbij ben je vaak niet bang voor de supermarkt zelf, maar is er vaak angst voor het gevoel wat je in de supermarkt krijgt, of de mensen die er zijn enzovoort.
Bij de vecht-of-vluchtreactie die geactiveerd wordt, komt adrenaline vrij. Hierdoor krijg je dus dezelfde symptomen als in een echt gevaarlijke situatie. Die adrenaline maakt je klaar om te vechten of te vluchten tegen het gevaar.
Symptomen bij een angststoornis
Bij een angst- of paniekaanval kan je verschillende symptomen krijgen, zoals duizeligheid, hoofdpijn, zweten, rillingen, misselijkheid, je buik kan raar gaan doen, je kan het benauwd krijgen, een rusteloos gevoel hebben, of het gevoel hebben dat je gaat flauwvallen. Ook gaat je hart sneller kloppen, ga je oppervlakkiger ademhalen en kunnen je spieren zich gaan aanspannen. Deze reacties worden veroorzaakt door de adrenaline die in je bloed vrijkomt.
De lijst van symptomen kan nog veel langer doorgaan, mocht jouw symptoom hier niet tussen staan, denk dan niet meteen dat er wat mis is, maar voeg het symptoom voor jezelf toe aan het lijstje.
Het gevoel dat je gaat flauwvallen
Tijdens een angstig moment krijgen sommige mensen het gevoel hebben ze gaan flauwvallen. Dit komt doordat er op het moment van gevaar meer bloed naar je spieren wordt gestuurd. Op deze manier maakt je lichaam je klaar om te vechten of te vluchten tegen het gevaar en kan je meteen wegkomen.
Doordat er op dat moment meer bloed naar je spieren gaat, wordt er minder bloed naar je hoofd gestuurd wat kan zorgen voor een duizelig en licht gevoel in je hoofd. Je lichaam doet dit dus om je te beschermen.
Het ‘mooie’ aan angst- en paniekaanvallen is, is dat je niet kan flauwvallen. Je bloeddruk stijgt namelijk tijdens een paniekaanval, en om flauw te vallen moet je bloeddruk ineens heel erg dalen.
Het is dus puur het gevoel wat je krijgt, maar het zal niet echt gebeuren. Probeer hieraan te denken als je in een angstig moment zit en denkt dat je gaat flauwvallen. Dat kan voor jezelf al een geruststelling zijn!
Welke symptomen ervaar jij?
Tegenwoordig is er al veel onderzoek gedaan naar angststoornissen en alle symptomen die daarbij komen kijken.
Welke ongemakken het veroorzaakt en waar dit nou door komt. Toch heerst er nog steeds een taboe op het onderwerp. Er wordt weinig open over gesproken.
Als je met mensen praat over je angst, zullen sommige mensen het misschien niet begrijpen. Het is lastig voor mensen om het te begrijpen, als zij het zelf nooit hebben meegemaakt. Maar als je met mensen praat die last hebben van dezelfde problemen, dan zal je snel merken dat er veel meer mensen zijn die tegen dezelfde dingen aanlopen. Hoe gaan zij daar mee om?
Het kan helpen om er met iemand over te praten. Je kan je bijvoorbeeld aanmelden voor online workshops over angst, waarbij je in een groep komt met mensen die dezelfde problemen ervaren.
Misschien hebben ze tips of ideeën. Bedenk altijd, het is een probleem waar veel meer mensen mee lopen dan je denkt. Een angststoornis is de meest voorkomende psychische stoornis.
En alhoewel de symptomen voor iedereen verschillend kunnen zijn, kan alleen al erover praten opluchting bieden. Zo zal je zien dat je niet alleen bent.
Welke soorten angststoornissen zijn er?
In de gezondheidszorg wordt gebruik gemaakt van een internationaal diagnostisch instrument, genaamd Disgnostic Statistical Manual, afgekort DSM. Hierin staan onder andere alle verschillende soorten angststoornissen beschreven.
In totaal zijn er volgens de nieuwste versie van het DSM, DSM-5, drie hoofdstukken angststoornissen te onderscheiden. De hoofdstukken angststoornissen, obsessieve-compulsieve en gerelateerde stoornissen (OCGS) en de trauma- en stress-gerelateerde stoornissen. De angststoornissen zijn:
- Separatieangststoornis (verlatingsangst)
- Selectief mutisme (ontwikkelingsstoornis/spraakstoornis)
- Specifieke fobie
- Sociale-angststoornis
- Paniekstoornis
- Agorafobie (pleinvrees)
- Gegeneraliseerde-angststoornis
- Angststoornis door een middel/medicatie
- Angststoornis door een somatische aandoening
- Andere gespecificeerde angststoornis
- Ongespecificeerde angststoornis
Wanneer heb je een angststoornis?
Wat nou als je continu het gevoel van angst ervaart? Zelf heb ik jarenlang last gehad van een hele waslijst angstsymptomen. Ik wist niet beter. Dag in en dag uit voelde ik mij niet goed en was ik continu bezig met wat ik voelde in mijn lichaam. Hierdoor heb ik mijn leven niet kunnen leven zoals ik dat eigenlijk wilde. Mijn leven werd gedomineerd door angst.
Als je angstklachten je dagelijks functioneren gaat beperken, is de eerste stap van veel mensen vaak om naar de huisarts te gaan. Daar word je meestal doorgestuurd naar een psycholoog die met jou je klachten doorneemt.
Bij de GGZ (Geestelijke Gezondheidszorg) zijn er speciaal ontwikkelde vragenlijsten om te kijken of je een angststoornis hebt. Door het beantwoorden van deze vragen kunnen zij een indicatie maken van de ernst van de klachten.
De psycholoog stelt uiteindelijk de diagnose en stelt vervolgens met jou een behandelplan op. Als je dus echt veel last hebt van angstklachten en je wilt zeker weten of je daadwerkelijk een angststoornis hebt, kan je het beste met je klachten langs de huisarts gaan.
Behandeling
De behandeling van een angststoornis is afhankelijk van de diagnose die er gesteld wordt. Vaak wordt er cognitieve gedragstherapie of exposure therapie gebruikt om van angsten af te komen. Hierbij word je blootgesteld aan je angst en is het de bedoeling dat je uiteindelijk zal zien dat je angst afneemt en er niks ergs gebeurt.
Tegenwoordig zijn er ook zelfhulpprogramma’s en veel boeken waarbij je zelf aan je angsten kan gaan werken. Om van je angsten af te komen is het belangrijk dat je als eerste stap leert wat er in je lichaam gebeurt en waarom je voelt wat je voelt. Als je dit op een angstig moment aan jezelf kan uitleggen, kan dit al zorgen voor rust.